Cambodja

Dag lieve mensen,

De laatste reisblogs volgen zich in een wat sneller tempo op dan voorheen. Ik merk dat ik het fijn vind om nog even na te genieten van m'n reis, maar het is straks ook goed om weer vooruit te kijken naar 2023. Dit blog zal gaan over de 12 dagen die ik in Cambodja heb doorgebracht.

In mijn vorige blog over Laos was ik bij de grens met Cambodja gebleven. Deze ben ik met de Nederlandse vrouwen letterlijk over gelopen, dat was heel grappig. We liepen onder een gebouw door en moesten daar ons paspoort laten stempelen om Laos te kunnen verlaten. Honderd meter verderop moesten we een visa on arrival invullen voor Cambodja en deze betalen in Amerikaanse dollars en kregen we een stempel die ons toegaf verschafte tot Cambodja. Je merkt wel dat Laos en Cambodja allebei corrupt zijn, want zo vroegen ze om de stempel in Laos 2 dollar extra (dat slaat nergens op, maar iedereen betaalt het maar om geen gezeik te krijgen) en probeerden ze net over de grens in Cambodja een extra dollar te verdienen aan health insurance. Maar na vriendelijk gezegd te hebben dat we dat niet nodig hadden, wees de vrouw naar het gebouw waar we de visa moesten gaan halen. De rest van de tocht ging over redelijke wegen naar Siem Reap, dat in het westen van Cambodja ligt. We kwamen hier rond 17:00 's middags aan en na wat gegeten te hebben ben ik vrij snel in slaap gevallen in het hostel.

De volgende morgen ben ik naar het centrum van Siem Reap gelopen om wat souvenirs te kopen. Ik spaar van alle nieuwe landen waar ik kom een shotglaasje met de vlag van het desbetreffende land erop. Dit idee is ontstaan na een feestvakantie in Sunny beach in Bulgarije, waar ik het eerste shotglaasje met Bulgaarse vlag in mijn bezit kreeg. Inmiddels ben ik natuurlijk wel wat ouder geworden, maar ik vind het leuk om dit te blijven doen. Als er geen shotglaasje met vlag te koop is in het land, schakel ik over naar een magneetje met vlag voor aan de koelkast. Ook heb ik tijdens deze reis de nodige armbandjes verzameld van de landen die ik bezocht heb. Na over de markt gelopen te hebben en de rest van de stad wat verkend te hebben, sprak een Cambodjaanse man mij aan of ik belang had bij een privé tuktuk om de grootste toeristische trekpleister van Cambodja te bezoeken: Angkor Wat. Hij wilde mijn privé chauffeur wel zijn voor 15 Amerikaanse dollar voor een hele dag. Op de weg van het busstation naar mijn hostel had ik ook een tuktuk genomen en deze man bood zich ook aan voor 15 USD voor een hele dag rondrijden in de Tuktuk. Tijdens mijn reis merk ik dat Corona voor de nodige kopzorgen heeft gezorgd in landen als Vietnam en Cambodja. Voor Corona kwamen er veel meer toeristen naar deze landen en dat zorgde voor de nodige werkgelegenheid. Ik hoorde wel dat de toeristenstroom wel weer steeds meer op gang komt na Corona.

Voor de volgende dag besluit ik inderdaad een tuktuk met chauffeur te regelen bij de man die het mij als eerste aanbood en Angkor te bezoeken. Op de heenweg zijn we langs het ticketoffice geweest om een kaartje te kopen. Deze was aardig prijzig: 37 USD, maar dan kreeg je voor een tweede dag aan Angkor wel gratis toegang. Mijn chauffeur bleek een man te zijn die aardig wat kennis van het vroegere Angkor, het Boeddisme en Hindoeïsme had en hij was ook niet te bescheiden mij hierover te vertellen. Bij bijna elke tempel in Angkor week hij niet van mijn zij en vertelde hij in geuren en kleuren over de oude stad. Zo'n 1000 jaar geleden was Angkor wereldwijd de grootste stad met zo'n miljoen inwoners. Er werden door de zonen van de koningen tempels gebouwd als een oudere koning of koningin overleed en dit gebeurde aanvankelijk in de hindoeistische stijl. Later mengde dit zich steeds meer met het Boeddisme dat vanuit Thailand oprukte en het confunctionisme vanuit Vietnam (en China). Vandaag de dag zijn alle geloven (Boeddisme, Hindoeïsme, confunctionisme, taoïsme) in Zuid-Oost Azië eigenlijk met elkaar verweven. Dit is terug te zien in oude tempels die mettertijd gerestaureerd werden, zoals bijvoorbeeld Angkor Wat. Deze bekendste tempel staat zelfs midden op de vlag van Cambodja en mijn chauffeur/gids heeft mij plekken in Angkor Wat laten zien die laten zien dat de tempel zowel Boeddistische als Hindoeistische stijlen herbergt. Anghor Wat is een enorme tempel waar we zeker een uur in hebben rondgelopen. Na deze tempel zijn we in het oude Angkor nog naar vier andere tempels geweest. Bij een beeld van Boeddha kreeg ik van een paar nonnen een armbandje in de kleuren van een monnik omgedaan. Hierna heb ik ze een kleine aalmoes gegeven (dit hoort zo). Ik heb mijn ogen uitgekeken in de oude stad en snap waarom deze op de UNESCO werelderfgoed lijst staat. Aan het eind van de dag heb ik mijn chauffeur/gids een dikke fooi gegeven en hem hartelijk bedankt voor alles wat hij mij verteld heeft over Angkor. Ik besloot wel om niet nog een dag terug te gaan naar Angkor (overdrijven is ook een vak). 's Avonds moest het Nederlands elftal zijn eerste wedstrijd op het WK spelen en na wat heen en weer bericht te hebben via Instagram, sprak ik af met de Nederlandse vrouwen die ik onderweg al vaker was tegengekomen. Na de overwinning op Senegal zijn we dit wezen vieren in club Temple, hier komen eigenlijk alle backpackers naartoe voor een feestje in de avond.

De volgende dag besluit ik te verplaatsen naar een guesthouse, omdat ik al een aantal nachten met muggen op de kamer geslapen heb. Ik heb behoefte aan een paar nachten goed doorslapen en wat privacy. In de avond besluit ik naar de dragbar in Siem Reap te gaan. Ik vind dragqueens fantastisch en wil bij thuiskomst ook zelf meer gaan doen met mijn drag voornemens. De dag erna ontmoet ik een local Keu in een koffiebarretje in Siem Reap. Het blijkt goed te klikken en Keu wil mij nog wel wat meer laten zien van de omgeving van Siem Reap. Op zijn scooter zijn we nadat de koffie op was naar een floating village gereden. Dit lag iets buiten Siem Reap. Deze mensen verplaatsen hun (woonboot) huizen met het opgaande en afgaande water en leven van de visserij. Het grootste meer van Cambodja neemt namelijk ieder jaar in een bepaalde periode drie keer zulke grote vormen aan. Het meer is al enorm, maar wordt dan helemaal gigantisch en dit komt omdat er een rivier van stroomrichting verandert gedurende het seizoen. Momenteel is het meer gigantisch en zijn wij naar de uiterwaarden van het meer gereden om daar te kunnen zien hoe de mensen leven. Keu stelt voor of het misschien leuk is om met een local op zijn vissersbootje een stukje te varen over de uiterwaarden van het meer. Ik stem hiermee in en we varen over bomen die helemaal onder water staan op het moment en waarvan we alleen de toppen kunnen zien. Deze bomen kunnen dat overleven omdat het water na verloop van tijd weer zakt als de stroomrichting van de rivier weer verandert. Het grootste festival in Cambodja wordt trouwens gehouden als de rivier van stroomrichting verandert. Na het boottochtje valt mijn oog op een zak met (water)slangen die gevangen zijn door de vissers. Voordat ik het weet komt de vrouw vanuit haar woonboothuis naar me toe met de zak en laat ze zien. Ze leven nog! En ze worden later verkocht en opgegeten! Ik gruwel van de gedachte om slang te eten, niet wetende dat ik dat later die dag zal gaan doen. Keu en ik rijden verder naar een klein dorpje waar we wat snacks en drinken willen halen, voordat we verder rijden naar het viewpoint om de zonsondergang te bekijken. Bij dit stalletje verkopen ze onder andere rat, slang en verschillende insecten om te eten. Na even twijfelen besluit ik dat ik toch wil proberen om slang te eten. Deze wordt vervolgens klaar geroosterd op een barbecue, waarna we afrekenen en ons naar het uitzichtspunt begeven. De slang smaakt erg sterk en ik spoel het weg met bier. Na een paar stukjes heb ik er wel genoeg van geproefd, maar ik ben weer een ervaring rijker! We rijden terug naar Siem Reap en belandden nog in een forse moessonbui. 's Avonds neem ik Keu mee uiteten naar een Grieks restaurant (dit heeft hij nog nooit gehad) en sluiten we de avond af in club Temple.

Mijn laatste dag in Siem Reap besteed ik ook grotendeels met Keu. Ik kom erachter dat hij mee doet aan de miss Cambodja verkiezingen en dat hij daarbij zijn eigen jurken ontwerpt van natuurlijk materiaal (bladeren, bloemen etc.). Ook verkoopt hij pumps en ik beloof hem dat ik er een aantal ga kopen voor mijn toekomstige dragperformances als ik weer terug ben in Nederland. Overdag gaan we wat winkels in en uit, nemen een massage voor 3 dollar en eten wat. 's Avonds doen we gezellig een drankje met Marcus en Klaudia, die inmiddels ook Siem Reap hebben bereikt. Dit is waarschijnlijk de laatste keer dat ik dit Duitse koppel zie op mijn reis (we willen in Europa zeker nog eens afspreken!), omdat ik morgen door reis naar een eiland in het zuiden van Cambodja (Koh Rong Samloem) en daarna met 2 nachten al naar de hoofdstad Phnom Penh vertrek. Marcus en Klaudia willen langer verblijven rondom de zuiderlijke eilanden van Cambodja en dit kan ook: ze reizen namelijk voor de komende twee jaar. Na een gezellige avond moet ik toch wel even slikken als ik afscheid moet nemen van Marcus, Klaudia en Keu...

Ik vertrek voor de tweede keer deze reis met een nachtbus naar Koh Rong Samloem. Na de vorige horror rit met zo'n 'slaapbus' stel ik me er niet al te veel van voor, maar het valt alles behalve tegen. Ik heb een lekker zachte ondergrond waarop ik kan liggen, een fijn dekbed en genoeg ruimte om echte te kunnen slapen. Ruim op tijd bereiken we de haven stad Sihanoukville, waar ik een speedboot boek naar Koh Rong Samloem. Het eilandje is prachtig en ligt midden in de jungle! Op de boot word ik geïnformeerd door een aangeschoten vrouw die voor het hostel werkt waar ik verblijf. Ze vindt zichzelf heel leuk en het hostel en eiland fantastisch. Over het eiland ben ik het eens... Het hostel was meer een partyhostel en de prijzen zijn absurd hoog voor het drinken en eten dat ze daar verkopen. Er is geen andere plek om voedsel te halen, dus ben ik hierop aangewezen de komende twee dagen. Het toeval wil dat ik wederom in contact kom met de Nederlandse gang die ik al eerder in Laos en Cambodja ben tegengekomen. Zij verblijven hier nog één nacht als ik aankom en toevallig is het vanavond weer tijd voor een wedstrijd van het Nederlands elftal. Ik heb geen oranje kleren meegenomen tijdens mijn reis, maar als ik 's middags met een Oostenrijkse vrouw in gesprek raak op de pier onder het genot van een biertje, zie ik dat zij een oranje topje draagt. Na een tijdje vraag ik of ik die mag lenen om aan te trekken tijdens de wedstrijd van het Nederlands elftal. Ze mag haar BH er ook wel bij geven en me eventueel ook wel opmaken, zodat ik lekker gek ons landje kan aanmoedigen vanavond. Ze gaat meteen akkoord en ligt al helemaal dubbel bij het idee. De BH vul ik die avond op met mijn zwembroek en een hemdje en daarna meld ik me bij haar hut voor het make-up gedeelte. Helaas speelt het Nederlands elftal gelijk, maar hebben we een leuke avond. Af en toe heb ik gewoon zoiets gekkigs nodig... Anders wordt het leven zo serieus.

De volgende dag als de Nederlandse gang vertrokken is voel ik me toch wat alleen. Mijn oor is nog steeds ontstoken vanuit de duik in een Laotiaanse lagoon en ik besluit niet mee te gaan met de snorkeltour die georganiseerd wordt door de vrouw die zichzelf zo fantastisch leuk vindt. In plaats daarvan blijf ik op dit stukje eiland (je moet de boot pakken om bij een ander strand te kunnen komen) en lees, slaap, eet, zwem en zon wat. Het leuke van dit eiland is dat we zo goed als in de openlucht slapen. We hebben alleen een dun dak boven ons hoofd en een klamboe om ons te beschermen tegen de muggen en we liggen met z'n tienen verdeeld over twee stapelbedden. 's Avonds is er een strandparty met een tegenvallende DJ en een vuurshow waarbij de Cambodjaanse macho's om de minuut hun brandende fakkel laten vallen. Ik ben blij als ik morgen weer door reis naar Phnom Penh. Voordat het zover is wil ik nog wel graag het lichtgevende plankton zien gedurende de nacht. Samen met een Fransman doen we een poging en warempel. Als we onze voeten/handen hard heen bewegen in het warme zeewater zien we wat oplichten!

De reis naar Phnom Penh de volgende dag verloopt voorspoedig en rond 17:00 kom ik uitgeput aan bij het hostel. 's Avonds besluit ik na het avondeten een massage te nemen en het daarna voor gezien te houden voor vandaag. De dag erna wordt een regeldagje: ik breng mijn kleren weg voor een wasbeurt, regel een motorbike voor de komende twee dagen waarin ik het genocide museum en de killing fields wil bezoeken, regel de busreis vanuit Phnom Penh naar Ho Chi Minh en haal geld om dit allemaal te kunnen bekostigen. 's Avonds ontmoet ik een local om samen uiteten te gaan en sluiten we de dag af in een rooftopbar.

Dinsdag 29 november wordt een indrukwekkende dag. Dit weet ik al van tevoren als ik op mijn oranje (!) motorbike richting het genocide museum rijd. Een onbehaaglijk gevoel bekruipt mij als ik door de toegangspoort naar binnen loop van deze oude school, die in de tijd van dictator Pot, als martelgebouw wordt gebruikt. Het prikkeldraad hangt nog om de gebouwen heen, als teken dat wat hier gebeurde, strikt geheim moest blijven. Ik huur een Nederlandse audiotour en ga te voet op ontdekking door de vier gebouwen. Meneer Pot wilde van 1975-1979 zijn eigen Cambodjaanse broeders zuiveren en weer terug naar een landbouwsamenleving, zoals we deze kennen vanuit vroegere tijden. Daarbij was geen ruimte voor onderwijs, buitenlanders, Engels, dokters, wetenschap, machines en eigenlijk alles uit de moderne tijd. Deze mensen werden dan ook hardhandig gemarteld en gezien als landverraders en moesten een bekentenis afleggen dat ze samen zwoeren met de CIA of KGB. Dit deden de meeste mensen na verloop van tijd als hun nagels van hun vingers/tenen werden afgetrokken, ze ternauwernood aan de verdrinkdood waren ontsnapt, geëlektrocuteerd werden of zo hard geslagen werden dat ze bloed moesten spugen. Als ze hun betekenis hadden afgelegd werden ze buiten de stad naar een killing field gebracht (waarvan er zo'n 300 bekend zijn in Cambodja) en daar vermoord. Niet met kogels (dit was te duur) maar met een bijl, bamboestok, hamer of stalen buis. Vervolgens werden ze in een massagraf gegooid en werd er (om er zeker van te zijn dat ze echt allemaal dood waren) gif over hen heen gegooid. Dit gif zorgde er ook voor dat de lichamen niet te erg zouden gaan stinken als die in staat van ontbinding kwamen. Dit alles werd gedaan door de rode Khmer onder leiding van dictator Pot. De mensen die hier verantwoordelijk voor waren hersenspoelden tieners die het vuile werk mochten opknappen in de killing fields en in de martelgebouwen in Phnom Penh. Er werd gezegd dat deze mensen gevaarlijk waren voor de samenleving en de tieners wisten maar al te goed dat als zij geen bekentenissen zouden loskrijgen uit deze gevangenen, zij zelf aan de beurt waren om vermoord te worden. Dit gebeurde alsnog geregeld: om er voor te zorgen dat alles geheim bleef, werden de tieners om de zoveel tijd allemaal afgevoerd naar een killing field of werden de tieners op de killing fields allemaal vermoord om er volgens nieuwe tieners voor in de plaats te brengen. Het was hartverscheurend om door het museum te lopen en alle foto's van vermoorde mensen, de martelkamers met bedden, cellen en marteltechnieken te zien. Daarbij was de Nederlandse audiotour onmisbaar om mij van de nodige informatie te voorzien. Het heftigst vond ik de schedels aan het einde van het museum die achter een glazen want me aankeken. Uiteindelijk werd het regiem van dictator Pot in 1979 omver geworpen door de Vietnamezen, maar toen hadden er al ruim 3 miljoen van de toen in totaal 8 miljoen Cambodjanen de dood gevonden. Ruim 25% van de gehele bevolking was door honger, uitputting, dwangarbeid op de

velden of door vermoord te worden op een killing field verdwenen. 1 op de 4 mensen! Dit is echt ongekend en zorgt vandaag de dag nog steeds voor een enorm trauma in Cambodja. 65% van de bevolking vandaag de dag heeft deze tijd niet meegemaakt en er zijn haast geen oudere mensen in Cambodja. Vanaf deze middag ben ik toch anders gaan aankijken tegen de Cambodjanen, wat een ellende heeft zich hier afgespeeld. En dat alles om weer in vroegere tijden te willen leven: een utopie!

De volgende dag ben ik naar de beroemdste killing field gereden samen met een Canadese jongen. Dit was voor mij minder indrukwekkend omdat ik al zoveel vreselijks gehoord had. Maar de stupa met schedels van vermoorde mensen keken mij ook hier weer troosteloos aan. De schedels waren ingedeeld op leeftijd en er stond ook bij hoe degene vermoord was. Met een bijl, hamer, bamboestok of wat dan ook. Ik brak bij de killing tree: hier werden kinderen tegenaan geslagen om vervolgens in een massagraf te werden gegooid. De hersenen zaten nog aan de boom toen de eerste ontdekkers van dit killing field hier aankwamen. In het regenseizoen komen er nog steeds botten, kleren of tanden boven drijven uit de massagraven hier. Maar de overheid heeft besloten de doden hier met rust te laten, omdat er geen plek meer is voor schedels in de Stupa (herdenkingstempel) en omdat ook het gif naar boven komt als deze mensen opgegraven worden. Zo zijn er ook familieleden van overledenen omgekomen, toen de killing fields net ontdekt werden.

Genoeg ellende voor nu, maar het is denk ik belangrijk om hierover te blijven praten. Net zoals wij dat ieder jaar rond 4 en 5 mei doen over de tweede wereldoorlog.

Mijn laatste avond in Cambodja heb ik afgesloten met de Nederlandse vrouwen. Twee van hen gingen de dag erna door naar de Philipijnen, één daarvan ging via Singapore naar Australië en ik zou richting Ho Chi Minh in Vietnam vertrekken voor één dag. Met Marenthe ga ik zeker nog eens afspreken als zij straks ook weer in Nederland is. De busreis naar Ho Chi Minh/Saigon vertrok al om 06:00 en rond 14:00 was ik al in Saigon. Daar heb ik mijn geld dat ik nog over had uit Cambodja omgewisseld voor Taiwanese dollars en wat Vietnamese Dong. Vervolgens ben ik nog langs een babyshop gegaan om een cadeautje voor mijn Philipijnse vriendin Camille te kopen voor haar net geboren dochter en daarna ben ik met Camille, haar vriend Raïf en haar dochtertje Catalina uiteten geweest in Saigon. Dit was erg gezellig en rond 20:00 ben ik met een Grabscooter richting het vliegveld vertrokken voor mijn volgende avonturen in Taiwan!

Dit blog volgt snel!

Liefs Fabian